Penentangan di Naning terhadap British (1831 - 1832)

2.2 Penentangan terhadap kuasa asing

Hasil pembelajaran

Menilai sebab-sebab penentangan nasyarakat tempatan terhadap kuasa asing di Negeri-negeri Melayu, Sabah dan Sarawak.

Penentangan di Naning terhadap British (1831 - 1832)

Naning ialah sebuah kawasan penempatan Minangkabau yang terletak antara Melaka dengan Rembau.[1] Dol Said atau nama sebenarnya Abdul Said berasal daripada keturunan suku Seri Melenggang. Beliau telah dilantik menjadi penghulu yang baru selepas Dato Anjak, Penghulu Naning meninggal dunia. Pada tahun 1831, penduduk Naning di bawah pimpinan Dol Said telah bangun menentang British.

      Penentangan mereka ini adalah untuk mengekalkan adat dan cara hidup tempatan. Mereka juga menentang peraturan dan undang-undang British yang cuba dipaksa ke atas mereka. Perjuangan Dol Said selama dua tahun ini lebih berbentuk perang gerila. Namun, penentangan orang Naning gagal. Dol Said terpaksa berundur ke Seri Menanti dan akhirnya menyerah diri kepada pihak British. Dol Said diberi pencen dan rumah di Melaka.[2]

Sebab-sebab Penentangan di Naning terhadap British

British mencabar kedaulatan Naning

Makam Dol Said

1.Selepas perjanjian Surat-Surat Kew, British menduduki Melaka antara tahun 1795 - 1818. Kolonel Thylor yang menjadi pemerintah British di Melaka telah melawat Naning pada tahun 1801.

2.Dalam lawatan tersebut, Taylor telah menandatangani perjanjian dengan Naning. Naning bersetuju taat kepada Syarikat Hindia Timur Inggeris. Naning juga bersetuju membayar hasil padi empat ratus gantang setahun. Kolonel Thylor melantik Dol Said sebagai Penghulu Naning menggantikan bapa saudaratrya, Dato Anjak.

3.Semasa Robert Farquhar menjadi Residen Melaka, beliau berusaha memperkukuhkan pengaruh British di Naning. Beliau telah menamatkan kutipan cukai 45 1/2 sen ke atas setiap perahu Naning yang datang ke Melaka. Selain itu, beliau juga menghapuskan ufti tahunan beberapa ekor kerbau yang dihantar ke Melaka.

4.Robert Farquhar ingin pihak berkuasa Naning menyerahkan hak membicara dan menjauhi hukuman terhadap kes-kes berat diserahkan kepada pihak berkuasa Melaka. Secara implisit, Farquhar cuba mengukuhkan kuasa British ke atas Naning. Perkara ini ditentang oleh Penghulu Dol Said kerana hak mengadili kes jenayah merupakan hak tradisi tempatan.

5.Namun, SHTI juga tidak memaksa Penghulu Dol Said kerana menganggap pendudukan mereka di Melaka adalah sementara sahaja sehingga tamatnya Perang Napoleon. Pada tahun 1818, SHTI menyerahkan semula Melaka kepada Belanda.

6.Pada tahun t824, British berjaya menduduki Melaka selepas Perjanjian Inggeris-Belanda. Robert Fullerton, Gabenor Negeri-Negeri Selat menganggap Naning sebahagian daripada wilayah Melaka.

7.Bagi Penghulu Dol Said dan pembesar Naning yang lain, tanggapan British ini tidak berasas. Bagi mereka, Melaka tetap merdeka. Sejak zaman Belanda lagi, Naning bebas melaksanakan undang-undang adat dan agama mereka sendiri.[3]

Pelaksanaan undang-undang British

1.British cuba menyekat pengaruh dan kuasa Penghulu Dol Saird dengan memperkenalkan Peraturan Penghulu.

1.Peraturan Penghulu menetapkan bahawa Penghulu Naning tidak boleh membicarakan kes-kes jenayah atau awam yang berat. Tindakan British ini jelas bercanggah dengan adat tradisi tempatan.

2.Pada tahun 1828, Dol Said telah membicarakan satu kes pembunuhan di Naning. Pihak British berasa marah kerana mengikut Peraturan Penghulu, kes tersebut sepatutunya dibawa ke Mahkamah Melaka Penghulu Dol Said didahua telah melanggar undang-undang British.

3.Pada tahun 1829, seorang hamba berhutang Naning yang bernama Rabeah telah melarikan diri ke Melaka. Anak Rabeah masih berada ditangan Penghulu Dol Said sebagai jaminan sehingga hutang sebanyak empat puluh ringgit dilangsaikan.

4.Perselisihan berlaku kerana British menganggap amalan hamba berhutang ini sebagai satu bentuk penindasan.

5.SHTI juga tidak puas hati kerana Dol Said tidak menyelesaikan aduan kes kecurian seorang saudagar Cina bernama Kwi Chang Ho. Penghulu Dol Said mendakwa bahawa saudagar Kwi Chang Ho tidak memenuhi syarat, iaitu mengemukakan saksi atau mengenal pasti siapakah pencuri atau memberi keterangan bersumpah. Tarnpa memenuhi syarat tersebut, agak sukar bagi Penghulu Dol Said mengambil tindakan selanjutnya.

6.Penghulu Dol Said dianggap sebagai ancaman besar kepada kewibawaan British. Beliau diugut akan dilucutkan jawatan sekiranya beliau tidak mematuhi undang-undang British.[4]

Ekonomi

1.Pelaksanaan cukai

Gerakan anti-cukai merupakan salah satu isu penting dalam Perang Naning. British memaksa Naning membayar hasil satu persepuluh kepada Melaka. Pada tahun 1828, Pemungut Hasil Tanah Melaka, W.T Lewis telah mencadangkan kepada Fullerton supaya mengutip hasil padi satu persepuluh daripada Naning setelah beliau membuat bancian dan mendapati hasil daerah Naning berjumlah 4 500 dolar setahun.Penghulu Dol Said hanya sanggup membayar seribu enam ratus gantang padi sebagai balasan SHTI tidak campur tangan dalam hal ehwal Naning.

2 Sistem pemilikan tanah

British ingin melaksanakan sistem pemilikan tanah bagi memudahkan kutipan cukai. Undang-undang tanah British berbe za dengan amalan tempatan. Terdapat tanah adat dan tanah pusaka yang ditadbir secara Adat Perpatih di Naning. Tanah yang tidak diterokai masih luas di Naning.Peraturan 19 Tahun 1830 diluluskan berkaitan dengan soal tanah.Undang-undang ini memperuntukkan kuasa kepada British untuk mengutip cukai sepersepuluh daripada hasil pertanian.

 Di samping itu, SHTI juga berhak terhadap semua tanah kosong, tanah-tanah yang tidak diusahakan, dan tidak ditanam selama lima tahun akan menjadi milik kerajaan. Peraturan 19 tahun 1830 ditentang hebat oleh penduduk Naning sehingga mencetus Perang Naning.[5]

Kesimpulan

Kegagalan Dol Said di dalam penentangan telah menyebabkan Naning kekal di bawah pemerintahan British. Kemenangan pahlawan-pahlawan Melayu menentang British dalam Perang Naning I disebabkan wujudnya perpaduan di kalangan orang Melayu. Naning tidak bersendirian kerana disokong oleh daerah-daerah yang berjiran dengannya. Tetapi kekalahan dalam Perang Naning kedua tidak wujud lagi perpaduan di kalangan orang Melayu malah mereka sanggup membantu British menyerang Naning.

---

[1]Ruslan Zainuddin dan Abd Sukor Yusof, “Sejarah Malaysia dan Asia Tenggara Penggal 3,” (Oxford Fajar Sdn. Bhd.,Shah Alam, 2014),49.

[2] Ong Loo Chen, “Teks Sejarah Malaysia Dan Asia Tenggara”Penggal 3,(Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd., Bandar Baru   Bangi, 2014),70.

[3] Ibid.

[4] Ong Loo Chen, “Teks Sejarah Malaysia Dan Asia Tenggara”Penggal 3,(Penerbitan Pelangi Sdn. Bhd., Bandar Baru   Bangi, 2014),71.

[5] Ibid.

SALAHUDDIN AL AYUBI

OLEH-AHMAD BIN YAAKOB

Pendahuluan

      Salehuddin al-Ayyubi merupakan tokoh yang bertanggungjawab membebaskan kota Baitulmuqaddis daripada kekuasaan orang Barat.Ketika tercetusnya Perang Salib, nama dan kepimpinan beliau amat digeruni oleh tentera salib terutamanya setelah berjaya menawan semula beberapa buah wilayah kera-jaan Islam. Beliau juga pernah terlibat dalam peperangan di Mesir, Palestin, dan Syria.

 (a) Menentang tentera salib

. Pada tahun I 164 M, Salehuddin al-Ayyubi telah menyertai ekspedisi ketenteraan Syria bersama bapa saudaranya, Shirkuh yang dihantar oleh Khalifah Nur al-Din. Mereka berjaya menewaskan tentera Salib yang berada di bawah pimpinan Amaury I Setelah Shirkuh meninggal dunia, Salehuddin al-Ayyubi telah dilantik sebagai panglima angkatan tentera Syria. Pelantikan ini menjadi titik tolak kepada kegemilangan dan kemasyhurannya.

(b) Menawan kota Baitulmuqaddis

Salehuddin al-Ayyubi menjadikan Ra'su al-Ma' sebagai pusat gerakannva menuju ke Busra diikuti Karak, Syubak, dan Tabariah. Ketika pertempuran di Hittin, kemenangan berpihak kepada tentera Islam. Kemaraan tentera Salehuddin al-Ayyubi tidak dapat dikekang lagi apabila beliau berhadapan dengan Raja Baitulmuqddis yang hanya dikawal oleh 150 orang pahlawannya sahaja.Salehuddin al-Ayyubi mengarahkan Raja Baitulmuqaddis, iaitu Gui of Lusignan dan pemerintah Karak iaitu Raynald supaya menghadapnya. Beliau kemudiannva telah memancung kepala Raynald kerana sikap biadab pemerintah Karak tersebut terhadap Nabi Muhammad SAW dan umat Islam.

(c) Mengamalkan dasar tolak ansur terhadap penganut Kristian

 Meskipun orang Islam berjaya menguasai Baitulmuqaddis, namun orans Kristian tetap diberikan peluang mengunjungi kota suci tersebut.Melalui perjanjian damai yang dimeterai antara Salehuddin al-Ayyubi dengan Richard The Lion Heart di Ramalah pada 2 November l192 M orang Islam bersedia memberikan kelonggaran kepada orang Kristian untuk mengunjungi dan beribadat di Baitulmuqaddis

(d) Memulihkan dan membangunkan negara

Salehuddin al-Ayyubi mengarahkan pembinaan kubu Qal'ah al-Jabal yang terletak di atas bukit bagi membendung saki-baki musuh yang masih berada di dalam kota Kaherah. DiSinai, kubu yang hampir sama juga dibina di samping membangunkan Pulau al-Raudah

dan Pulau al-Gizah.

Ibn Jubair pernah menjelaskan pasar minggu yang besar diadakan pada setiap hari Ahad. Bandar ini dilengkapi dengan kemudahan dan tempat bersantai.

Salehuddin al-Ayyubi telah mengubah sebuah dewan di istana yang dibina oleh al-Aziz bin al-Muiz dengan menjadikannya sebuah hospital yang dinamakan Bimaristan al-Atiq. Sebuah gedung ubatan disediakan bagi membolehkan ubat diagihkan mengikut gred yang ditetapkan kepada para pesakit. Hospital tersebut juga mempunyai ruangan khas untuk pesakit wanita. Jaring-jaring besi juga dipasang sebagai pemisah bagi mengelak pesakit mental mengganggu pesakit lain.

Memajukan pendidikan

Sebagai individu yang mencintai ilmu pengetahuan, beliau banyak membina sekolah dan menjemput golongan ulama dan cerdik pandai ke negaranya.  Beliau memperkenalkan sistem pendidikan prasekolah yang dikenali dengan nama sistem al-Katib. Mengikut sistem tersebut, kanak-kanak akan mempelajari al-Quran, menghafal hadis, dan meningkatkan kemahiran seni khat. Selain itu, mereka juga diajar tentang asas ilmu matematik, syair, kata-kata hikmat, dan beribadat seperti solat berjemaah.

Memajukan bidang ekonomi .

Dalam bidang ekonomi, negara memperoleh sumber pendapatan yang pelbagai seperti jizyah

yang dikenakan kepada golongan bukan Islam, fidyah yang dibayar oleh tawanan perang untuk menebus diri, harta rampasan perang, dan cukai tanah (kharaj). Cukai-cukai yang membebankan pada zaman kerajaan Fatimiyyah dihapuskan seperti cukai yang dikenakan ke atas jemaah haji.

      Beliau juga menumpukan perhatian terhadap sektor pertanian seperti memberi tumpuan kepada penyediaan dan penyelenggaraan sistem terusan serta teknik-teknik pertanian agar berlaku peningkatan produktiviti dan mengelak kekurangan bekalan makanan.

Kesimpulan

      Kejayaan Salehuddin al-Ayyubi membebaskan semula Baitulmuqaddis merupakan bukti paling ketara yang beliau sentiasa berusaha untuk memartabatkan agama dan negara Islam.

Rentetan daripada kejayaan tersebut, beliau telah dapat melaksanakan pelbagai perancangan

yang meliputi aspek politik, ekonomi, pendidikan, dan kebajikan sosial.

Al-Masudi Ahli Geografi dan Tokoh Pelayaran Islam.

oleh- AHMAD BIN YAAKOB

Nama penuh Al-Mas'udi ialah Abu al-Hassan Ali bin Husayn binAli al-Mas'udi. Beliau dilahirkan di kota Baghdad pada 283 H. atau 895 M.. Beliau berketurunan Arab. Beliau pernah menjelajah ke seluruh pelosok dunia. Penjelajahan beliau bermula dari Parsi pada tahun 914 M.. Kemudian beliau meneruskan pelayaran ke India, Sri Lanka, Indo-China hingga ke China. Dalam perjalanan pulang,beliau pemah singgah di Madagascar, Zanzibar,Sudan, Oman dan Basrah. Semasa beliau berada di Fustat, beliau telah mengarang Akhbar al-Zaman yang mengandungi 30 jilid.Kandungan kitab ini adalah tentang cerita-cerita sejarah. Berdasarkan pengalaman dan pengembaraan, beliau telah banyak membuat penyelidikan. Hasil penyelidikannya dapat dilihat dalam bidang geografi.

      Antara sumbangan beliau yang amat terkenal ialah karya agungnya, iaitu kitab Muruj al-Dhahab.Kitab ini boleh dianggap sebagai sebuah ensiklopedia geografi. Kitab ini turut menggabungkan geografi fizikal dengan geografi manusia. Beliau cuba menggabungkan disiplin geografi dengan disiplin sejarah agar kajiannya lebih menarik dan relevan. Beliau juga memberikan gambaran tentang gempa bumi, perairan Laut Mati dan tajuk-tajuk geologi yang lain.

      Sumbangan Al-Mas'udi yang seterusnya ialah sokongannya untuk teori Determinisme Alam Sekitar. Beliau menyokong tanggapan bahawa faktor persekitaran, iaitu iklim yang dipengaruhi oleh planet mempunyai pengaruh yangrapat dengan sikap manusia. Menurut beliau, matahari dan bulan dikatakan menentukan nasib atau jalan hidup orang dari utara dan merupakan sebab mereka mempunyai kemahiran yang tinggi dalam peperangan manakala orang dari selatan mempunyai sifat yang lebih tafakur dan sederhana.

      Beliau juga membahagikan dunia kepada dua bahagian, iaitu bahagian Barat di kawasan

garis lintang tinggi yang dipengaruhi oleh bulan.Penduduk di kawasan ini juga dikatakan panjang umur. Bahagian yang satu lagi ialah bahagian Timur, iaitu di garis lintang pertengahan.

       Al-Mas'udi juga menerangkan perkaitan antara sikap dengan penghidupan manusia. Beliau juga mengaitkan fenomena alam semula jadi dengan kehidupan manusia. Penyelidikannya adalah tentang perwatakan dan gaya hidup puak Arab Badwi. Beliau mengatakan ketegasan dan kecergasan tubuh badan orang Arab Badwi adalah dikaitkan dengan kualiti alam sekitar dan tempat tinggal mereka. Beliau juga berpendapat bahawa iklim juga memainkan pengaruh yang penting. Misalnya, kulit orang Turki yang tinggal di India tidak serupa dengan kulit orang Turki yang tinggal di Turki.

      Al-Mas'udi juga membuat kajian tentang tanah fay. Tanah fay ialah tanah yang diperoleh oleh orang Islam tanpa peperangan. Beliau cuba mengkaji perbezaan wilayah-wilayah ini. Beliau

juga mengkaji flora dan fauna yang terdapat di India, iaitu kawasan di tepi Laut Combay.Dalam aspek geografi kawasan, beliau cuba menerangkan secara terperinci tentang beberapa kawasan di India seperti wilayah Sind dan Makran.

      Aspek penting dalam sumbangan al-Mas'udi ialah metodologi beliau dalam kajian geografi.

Pendekatan beliau berbeza daripada pengkajipengkaji yang lain. Beliau menggabungkan disiplin

geografi dengan disiplin sejarah atau disiplin sosiologi. Beliau juga menggunakan pengetahuan geografinya untuk menyelesaikan masalah-masalah yang dihadapi oleh pelaut.

      Kesimpulnnya,Al-Mas'udi bukan sahaja memberikan sumbangan yang besar dalam bidang geografi tetapi juga dalam bidang pelayaran dan sejarah. Sumbangan beliau secara tidak langsung memberikan manfaat kepada orang Islam serta memberikan gambaran tentang kemajuan umat Islam.