SOALAN STPM SEJARAH P1 2013

SEJARAH DUNIA (1500-1955) KERTAS 1

1 Huraikan struktur masyarakat feudal di Jepun dalam erapemerintahan kesyogunan Tokugawa dari tahun 1603 hingga tahun 1868.                                                                                           [20]

2  Bincangkan usaha yang dilakukan oleh Bismarck bagi menyatupadukan penduduk berbangsa Jerman selepas penyatuan negara Jerman pada tahun 1871.                                                      [20]

3  Bincangkan faktor perkembangan sistem ekonomi kapitalisme di Eropak Barat dari abad ke-16 hingga abad ke-18 Masihi.                                                                                                     [20]

4  Sejauh manakah Zaman Pencerahan pada abad ke-18 Masihi membawa perubahan landskap politik, ekonomi dan sosial di Eropah?                                                                                      [20]

5  “Peristiwa Dahagi yang berlaku di India pada tahun 1857 telah mengukuhkan cengkaman kuasa British terhadap India.” Bincangkan.                                                                              [20]

6  Terangkan  faktor yang menyebabkan Perang Dunia Pertama tercetus pada tahun 1914.   [20]

SEJARAH PENDIDIKAN MELAYU DI TANAH MELAYU

OLEH - AHMAD BIN YAAKOB

PENUBUHAN KEMENTERIAN WILAYAH PERSEKUTUAN

Pengwujudan birokrasi yang berstruktur dan jelas memainkan peranan yang penting dalam mewujudkan sistem pentadbiran yang baik. Di Malaysia sejak daripada awal lagi, struktur pentadbiran yang kemas kini telah diadakan. Pada hari ini 27 Jun 1978, kerajaan telah mengumumkan penubuhan Kementerian Wilayah Persekutuan. Kementerian ini akan diketuai oleh Menteri Wilayah Persekutuan yang akan bertanggungjawab sepenuhnya ke atas hal-hal pentadbiran Wilayah Persekutuan. Objektif utama penubuhan Kementerian Wilayah Persekutuan ialah untuk menyelaras pembangunan kawasan   Wilayah Persekutuan dari segi perancangan dan pelaksanaan projek  yang dijalankan di Wilayah Persekutuan. Ke arah melaksanakan pentadbiran yang baik, bagi kementerian ini beberapa organisasi akan diletakan di bawah kementerian  iaitu Dewan Bandaraya Kuala Lumpur, Jabatan Tanah dan Galian, Jabatan Agama Islam dan Jabatan Parit dan Taliair. Antara objektif utama penubuhan kementerian ini ialah:

Melaksana dan menentukan perlaksanaan Dasar Ekonomi Baru dengan tegas dan berkesan di Wilayah Persekutuan.

Meluluskan dasar, menentukan pedoman dan matlamat serta menetapkan keutamaan-keutamaan di dalam pembangunan dan pentadbiran Wilayah Persekutuan.

Menentukan Wilayah Persekutuan ini dibangunkan, ditadbir serta diperindahkan selaras dengan tarafnya sebagai ibu negara Malaysia.

Dengan penubuhan kementerian ini di harap Kuala Lumpur akan dapat dibangunkan secara seimbang bukan sahaja di sudut ekonomi tetapi juga berkaitan dengan alam sekitar dan kerohanian, dan dengan kemasukan Labuan ke dalam Persekutuan sekaligus akan dapat mempercepatkan proses integrasi nasional.

SUMBER- http://hids.arkib.gov.my/

TUNKU ABDUL RAHMAN MERASMIKAN SIDANG KAWAT 12 NEGARA KOMANWEL ASIA TENGGARA

OLEH-AHMAD YAAKOB

Pada  hari  ini  27.6 dalam  tahun 1961,  Perdana Menteri  Persekutuan Tanah Melayu, Tunku Abdul Rahman Putra telah merasmikan Persidangan Kawat Negara Komanwel Asia Tenggara.  Persidangan yang berlangsung di Dewan Tunku Abdul Rahman, Kuala Lumpur ini yang turut dihadiri oleh dua belas buah negara anggota telah dipengerusikan oleh Menteri Kerja raya, Pos dan Telekom, Encik V.T Sambanthan. Ketika berucap dalam majlis perasmian tersebut Tunku Abdul Rahman menyatakan bahawa Persekutuan Tanah Melayu sentiasa berusaha untuk mengadakan serta mengeratkan perhubungan persahabatan dikalangan negara-negara anggota Komanwel, bahkan juga dengan negara-negara lain juga.  Pada majlis yang sama juga Tunku juga telah mengumumkan bahawa perhubungan  telefon  secara terus  di antara  Persekutuan Tanah  Melayu  dan Thailand akan  diadakan  dengan  kos perbelanjaan sebanyak lapan ratus juta ringgit.  Sesungguhnya,  Sidang  Kawat  Negara-Negara  Komanwel Asia Tenggara yang diadakan  pada  hari  ini  telah  memberikan  harapan  yang positif ke  arah hubungan yang  lebih  kukuh  dikalangan  negara  anggota  serta  menyumbang  kepada mengekalkan  keamanan  dan  kemerdekaan negara.

SUMBER- http://hids.arkib.gov.my/

Ciri-ciri masyarakat industri di Jerman

Pengenalan

Penyatuan Jerman

      Penyatuan Jerman telah meletakkan asas yang kukuh pertumbuhan sektor perindustrian di Jerman. Selepas penyatuan, Jerman muncul sebagai sebuah negara perindustrian yang unggul di Eropah. Penyatuan Jerman telah menyebabkan wujud keseragaman dalam mata wang, sistem percukaian, sistem timbangan, dan perundangan. Di samping itu, sistem pengangkutan dan komunikasi seperti jaringan kereta api, jalan raya, telegraf dan pos dapat dimajukan. Perpaduan politik yang muncul selepas penyatuan juga turut merangsang pertumbuhan sektor perindustrian di Jerman.Penyatuan Jerman membolehkan ralqat digerakkan kepada satu hala tuju atau ideal yang sama.Kerajaanpusat menjalankan dasar kebangsaan yang komprehensif bagi membangunkan sektor perindustrian.Selepas tahun 1878, kerajaan mengamalkan dasar memberi

perlindungan kepada sektor perindustrian.

Ciri-ciri masyarakat industri di Jerman

1.KEMAJUAN PERTANIAN

      Kemajuan dalam bidang pertanian meletakkan asas bagi pertumbuhan sektor perindustrian di Jerman.Selepas penyatuan Jermano sektor pertanian mula mengalami kemajuan dan berkembang dengan pesat.Kemajuan dalam bidang pertanian disebabkan oleh penerbitan karya mengenai teknologi pertanian.Albrecht Thaer telah menerbitkan karya berjudul Introductionto the Knowledge of English Agriculture-Principles of Rational Agriculture pada tahun 1789. Justus von Liebig menjalankan kajian tentang penggunaan kimia bagi meningkatkan pengeluaran hasil pertanian.

      Penggunaan teknologi moden dan kaedah saintifik telah menyebabkan berlaku peningkatan dalam pengeluaran hasil pertanian.Kerajaan menubuhkan sekolah pertanian dan universiti bagi menjalankan kajian dalam bidang pertanian. Terdapat beberapa buah universiti yang menawarkan mata pelajaran yang berkaitan dengan bidang pertanian.

      Sebelum Perang Dunia Pertama, terdapat lebih kurang 2000 buah sekolah pertanian di seluruh Jerman. Sekolah pertanian dan universiti menjalankan kajian dan penyelidikan dalam bidang pertanian.Antara tahun 1905 hingga l9l2,lerman mendahului negara-negara lain dalam pengeluaran hasil pertanian.

2.KEMAJUAN DALAM PENYELIDIKAN

      Kemajuan dalam bidang penyelidikan merangsang pertumbuhan sektor perindustrian di Jerman.Makmal penyelidikan telah ditubuhkan oleh syarikat kimia dan elektrik di Jerman.Ahli-ahli kimia dan fizik yang terlatih daripada universiti menjalankan kajian dan penyelidikan di makmal tersebut.Perkembangan ini telah menyebabkan Jerman berjaya mencipta pelbagai peralatan dan inovasi baharu.Beberapa buah syarikat dan perbadanan telah menghasilkan teknik

baharu dengan.menjalinkan teori penyelidikan dengan amalan kerja harian di kilang Perkembangan ini telah menyebabkan Jerman muncul sebagai pemimpin dunia dalam industri kimia dan elektrik pada akhir abad ke-19.

3.PENUBUHAN KOPERASI

      Institusi koperasi memainkan peranan dalam perkembangan sektor perindustrian di Jerman. Institusi ini memberikan bantuan kewangan kepada penduduk untuk melibatkan diri dalam perindustrian.Selain itu, kesatuan kredit ditubuhkan di seluruh Jerman bagi merangsang pertumbuhan sektor perindustrian. Kesatuan Kredit Schulze Delitzsch ditubuhkan bagi memberi bantuan kewangan kepada penduduk bandar.Menjelang tahun 1911, terdapat lebih kurang 25 000 buah kesatuan kredit di seluruh Jerman.Institusi koperasi dan kesatuan kredit memainkan peranan dalam pertumbuhan sektor perindustrian di Jerman.

4.PENGHAPUSAN SISTEM GUILD

      Salah satu faktor yang me-rdorong perkembangan industri di Jerman ialah penghapusan sistem guild.Dalam sistem yang diamalkan di Jerman, seseorang perlu mempunyai pengalaman dalam guild selama beberapa tahun.Pengalaman dalam guild merupakan syarat wajib bagi melibatkan diri dalam perindustrian. Sistem ini menjadi batu penghalang kepada perkembangan sektor perindustrian di Jerman.Pada tahun 1811, kerajaan bertindak menghapuskan monopoli dan

keistimewaan guild melal:ui Peraturan 1811.Perkembangan ini meletakkan asas bagi pertumbuhan sektor perindustrian di Jerman.

5.PENGHIJRAHAN PENDUDUK KE BANDAR

      Penghijrahan penduduk dari kawasan luar bandar ke bandar membantu perkembangan sektor perindustrian. Sebelum penyatuan Jerman, tiga perempat daripada penduduk Jerman tinggal merietap di luar bandar.Pada tahun 1871, terdapat lapan buah bandar di Jerman dengan bilangan penduduk seramai 100 000 orang.Selepas penyatuan Jerman, proses pembandaran berkembang dengan pesat dan muncul bandar baharu di seluruh negara.Perkembangan ini menyebabkan terdapat 48 buah bandar di seluruh Jerman pada tahun 1910.Bandar perusahaan muncul di kawasan Ruhr, Saxony, Silesia, dan Berlin.Pertumbuhan bandar baharu dan peningkatan penduduk menyebabkan industri berkembang pesat di Jerman.

6.KEKAYAAN BAHAN MENTAH

      Perkembangan sektor perindustrian di Jerman disebabkan oleh kekayaan sumber bahan mentah.  Antara sumber bahan mentah yang terdapat di Jerman ialah arang batu, bijih besi, dan bijih timah. Kawasan perlombongan arang batu dan bijih besi yang terkenal ialah Lembah Ruhr, Lorainne, dan Silesia. Sumber galian ini merupakan sumber utama dalam menggerakkan sektor perindustrian di Jerman.Pada tahun 1875, Jerman mengeluarkan 25 juta tan arang batu dan pengeluaran bahan galian ini meningkat kepada 287 juta tan pada tahun 1913.

      Dalam pada itu, bilangan pekerja yang terlibat dalam industri ini turut mengalami peningkatan yang amat ketara.Pada tahun 1872, Jerman telah mengeksport bekalan bijih besi bernilai 1.92 juta tan ke negara Eropah.Menjelang tahun 1910, berlaku peningkatan dalam pengeluaran bijih besi sehingga mencecah 14.7 juta tan.Di samping itu, bahan kimia seperti garam kalium ditemui dalam kuantiti yang besar di Jerman. Menjelang tahun 1871, Jerman menghasilkan 375 000 tan garam kalian dan meningkat kepada 3 535 000 tan pada tahun 1901. Antara tahun 1863 hingga 1865, seramai 120 000 orang bekerja dalam industri perlombongan di Jerman.Bilangan pekerja dalam sektor ini meningkat kepada 570 000 orang pada tahun 1906.

7.KEMAJUAN INDUSTRI PERKAPALAN

      Perkembangan pesat sektor perindustrian disebabkan oleh kemajuan dalam industri perkapalan.Industri perkapalan Jerman terletak di Breman, Hamburg, Stettin, Danzig, dan Elby.Selepas tahun 1880, berlaku peningkatan yang amat ketara dalam pembinaan kapal wap di Jerman.Perkembangan ini menyebabkan jumlah muatan barangan yang diangkut turut meningkat.

8.KEMAJUAN SISTEM PENGANGKUTAN

      Perkembangan Revolusi Perindustrian disebabkan oleh kemajuan dalam bidang komunikasi dan pengangkutan.Kerajaan membangunkan perkhidmatan kereta api untuk menggalakkan pertumbuhan industri.Selain itu, kerajaan mengambil langkah untuk mengurangkan kadar bayaran dan tarif perkhidmatan kereta api.Landasan kereta api dibangunkanbagi memudahkan pergerakan tentera dalam mengawal keamanan negara.Selepas tahun 1879, kerajaan membeli landasan kereta api yang dimiliki oleh pihak swasta.

9.GALAKAN KERAJAAN

Pertumbuhan pesat dalam sektor perindustrian disebabkan oleh galakan yang diberikan oleh kerajaan.Kerajaan Jerman mengamalkan dasar memberi perlindungan kepada sektor perindustrian mulai tahun 1879. Dasar ini menyebabkan berlaku pertumbuhan pesat kilang perindustrian antara tahun 1872 hingga 1910 sekali gus menyebabkan hasil pengeluaran sektor perindustrian di Jerman meningkat. Kerajaan juga menyediakan perkhidmatan kereta api yang murah bagi merangsang pertumbuhan industri. Sistem pengangkutan yang efisien menyebabkan hasil pengeluaran industri dieksport ke negara-negara lain di Eropah.

10.PENUBUHAN KARTEL

      Persatuan yang dikenali sebagai kartel ditubuhkan bagi menyelaraskan pengurusan industri di Jerman.Antara matlamat utama kartel ialah mengawal bekalan dan harga barangan bagi menjamin keuntungan.Anggota kartel akan mengadakan perjanjian bagi menentukan harga barangan yang dipasarkan.Pertubuhan ini memainkan peranan penting dalam mengawal pasaran dan kewangan industri Jerman.

11.KEMUNCULAN BANK.

      Kemunculan institusi perbankan memainkan peranan dalan perkembangan sektor perindustrian.Kerajaan menubuhkan bank dan menyediakan pinjaman jangka panjang bagi merangsang pertumbuhan sektor perindustrian di Jerman.Menjelang pertengahan kedua abad ke-19, Joint Stock Bank, ditubuhkan di Jerman.Bank membantu perkembangan industri dengan memberikan bantuan modal kepada pengusaha-pengusaha industri. Sistem perbankan di Jerman dikawal oleh gabungan empat buah bank utama yang terdiri daripada:

(a) Disconto Gesellschaft of Stuttgart (1851);

(b) Deutsche Bank (l 870);

(c) Darmstadter Bank (1870);

(d) Dresdener Bank (1872).

Antara peranan bank ini adalah seperti berikut:

(a) menggalakkan penggabungan perniagaan;

(b)memberikan bantuan modal kepada pengusaha industri;

(c) menggalakkan pertumbuhan industri perlombongan;

(d)membangunkan sistem pengangkutan darat dan laut.

SEJARAH SMK JENGKA 2 1973-2014

OLEH- AHMAD BIN YAAKOB
SMK JENGKA 2  DI BAWAH PENTADBIRAN TUAN HAJI IBRAHIM MOHAMMAD 1973-1979.     

      Sekolah Menengah Kebangsaan Jengka 2 dibuka pada 1 Januari 1973 di kawasan seluas 15 hektar merupakan sekolah menengah pertama di Wilayah Pembangunan Jengka. Sekolah ini memulakan operasinya sehari selepas Pengetua pertama iaitu Tuan Haji Ibrahim Haji Mohamad melaporkan diri pada 1 Januari 1973.[1] Menurut Haji Ibrahim ketika itu bangunan SMK Jengka 2 belum siap dibina .Beliau diarahkan untuk membuka kelas sementara di Sekolah Kebangsaan Jengka 2. Dengan jasa baik Guru Besar Encik Ahmad Osman, dua buah kelas disediakan untuk SMK Jengka 2.[2]  Ketika itu jumlah pelajar yang menuntut di SMK Jengka 2 ialah seramai 87 orang dan kaki tangan akademiknya ialah seramai 4 orang.[3] Memandangkan keadaan sekolah yang serba kekurangan dan tiada padang permainan, maka kegiatan sukan dan permainan belum diadakan ketika itu. Pada 9 Mac 1973 barulah warga sulung SMK Jengka 2 berpindah ke bangunan sendiri. Tetapi kemudahan sukan seperti padang permainan belum ada dan terpaksa menumpang di Padang SK Jengka 2.

---

[1] Majalah Jaya Edisi 24 2002, 5.

[2] Wawancara, Majalah Jaya 1987, 30.
[3] Majalah Jaya Tahun 1985,13. 

MALAYAN UNION DIBUBARKAN PADA 21.1.1948

OLEH- AHMAD BIN YAAKOB

SUMBER- UTUSAN MALAYSIA.

SISTEM PEMBESAR DI SABAH DAN SARAWAK

OLEH-AHMAD BIN YAAKOB

Pada abad ke-18 dan ke-l9,negeri Sarawak dan bahagian barat Sabah berada di bawah kekuasaan Kesultanan Brunei. Dalam mentadbir kawasan ini, sultan Brunei telah melantik para pembesar tempatan untuk membantu baginda dalam urusan pentadbiran. Di negeri sarawak, tiga orang pembesar tempatan dilantik, iaitu Datu Patinggi, Datu Temenggung dan Datu Bandar dengan setiap seorang diberi tugas-tugas tertentu yang khusus.Datu  Patinggi bertanggungjawab mengutip dan menyerahkan  hasil  kepada kerajaan Brunei sebagai ufti. Datu Temenggung pula diberi tanggunglawab berkaitan.dengan soal keselamatan,manakala Datu Bandar  ditugaskan untuk menyelenggarakan hal ehwal perdagangan di seluruh kawasan.

      Setelah keluarga Brooke (1841-1941) menguasai Sarawak, para pembesar tempatan turut diberi peluang untuk membantu pentadbiran negeri. Di bawah pentadbiran Brooke, Sarawak dibahagikan kepada lima bahagian dengan setiap bahagian diketuai oleh seorang Residen berbangsa Inggeris. Para pembesar tempatan yang dikenali sebagai Pegawai Anak Negeri kemudiannya dilantik untuk membantu Residen di setiap bahagian. Mereka ditugaskan untuk membantu Residen dalam pelbagai urusan pentadbiran, seperti mengutip cukai dan mengetuai ekspedisi ketenteraan.[18]

      Sementara itu di sabah, Bahagian Utara dan Timur Sabah yang dikuasai oleh Kesultanan Sulu. Sehingga tahun l88l, bahagian ini ditadbirkan oleh Para pembesar Sulu dengan gelaran “Datu'. Setelah kedatangan British, jawutun pegawai daerah yang dipegang oleh pegawai berbangsa Eropah diwujudkan untuk mentadbir  di peiringkat daerah'.Seiring dengan itu jawatanKetua Anak Negeri diperkenalkan di peringkat daerah untuk membantu tugas-tugas Pegawai Daerah. Ketua Anak Negeri berbanggungiawab untuk menjaga keamanan,mengutip cukai mengendalikan keadilan, membahagikan tanah dan memastikan semua kegiatan pertanian berjalan lancar.

      Di peringkat kampung, ketua kampung yang dikenali sebagai “Orang Tua” dilantik untuk mengendalikan pentadbiran kampung masing-masing. Dalam pentadbiran keadilan, Mahkamah Anak Negeri yang wujud secara tradisional di kalangan masyarakat peribumi terus dikekalkan. Mahkamah ini diketuai oleh seorang Ketua Anak Negeri, beliau berfungsi sebagai hakim di peringkat tempatan. Menjelang tahun 1915, peranan para pembesar ini semakin diperluaskan berikutan dengan penubuhan sebuah Majlis Penasihat Ketua-Ketua Anak Negeri.[19]   

---

[18] Ibid.,29

[19] Ibid., 30.

SISTEM PEMBESAR DI KELANTAN

oleh-AHMAD BIN YAAKOB

Negeri Kelantan mengamalkan sistem pembesar yangberbeza dengan negeri-negeri yang lain. Para pembesar di Kelantan menggunakan gelaran seperti Tuan dan Wan.Perdana Menteri merupakan pembesar yang utama dalam sistem politik di Kelantan. Pada tahun l80l semasa pemerintahan Sultan Muhammad I (1800-35),baginda menubuhkan sebuah Badan Jemaah Menteri untuk memudahkan dan melicinkan lagi jentera pentadbiran. Tujuh orang pembesar dilantik untuk membantu baginda mentadbir negeri-.Antara pembesar tersebut ialah Long Jenal (Raia Bendahara Banggol), Long Ismail (Raja Kampung Laut), Long Yusuf (Raja Bukit Panor) Long Tan (Tengku Aria Pahlawan), Tengku Long Muda (Tengku Kota), Anak Penghulu Adas (Dato' Kaya Hulubalang Kaduk)  dan Anak Mandor Mes (Dato'Panglima Perang Londang).

Semasa pemerintahan SultanMuhammad II (1837-89) pula,Badan Jemaah Menteri telah diperkenalkan  untuk melicinkan pemerintahan dan pentadbiran negeri. Badan Jemaah Menteri yang setiap satu dianggotai oleh empat orang pembesar ialah:

1.Menteri Pentadbiran dan Mengimarahkan Negeri (kemajuan dan pembangunan negeri)

2.Menteri Perbendaharaan (harta benda dan hasil mahsul kerajaan)

3.Menteri Luar-hal-hal  berkaitan dasar dan urusan luar negeri)

4.Menteri Dalam Negeri (menjaga keamanan negeri)

5.Menteri Peperangan- hal berkaitan berkaitan ketenteraan, peperangan, pertahanan

dan keamanan negeri)

6.Menteri Istana-(istiadat kebesaran diraja dan adat istiadat.rasmi)

7.Penasihat  Raja (urusan hal-hal besar yang bukan rahsia)

8.Menteri Keadilan dan Kehakiman (urusan keadilan dan kehakiman). Ini menunjukkan pada abad ke 19, negeri Kelantan  sudah mempunyai sebuah sistem pentadbiran yang lengkap.[17]

---

[17] Ruslan Zainuddin , Sejarah Malaysia, (Shah Alam: Fajar Bakti Sdn. Bhd, 2003),27.

SISTEM PEMBESAR DI PAHANG PADA ABAD KE-19

OLEH - AHMAD BIN YAAKOB
 Sistem pembesar di Pahang hampir sama dengan Melaka. Pahang mempunyai seorang Bendahara, Penghulu Bendahari dan Temenggung. Pada abad ke-17 para pembesar Pahang dilantik oleh Sultan Johor seperti Orang Besar Indera Mahajara Perba Jelai atau Tok Raja, Orang Kaya Indera Segara Temerloh, Orang Kaya  Pahlawan Chenor dan Orang Kaya Indera Syahbandar.[11]

      Pada abad ke-19 di pahang, Bendahara memainkan peranan penting dalam pemerintahan. Beliau bertanggungjawab mengendalikan urusan perhubungan luar, mengetuai peperangan, mengadili kes-kes perbicaraan serta menjadi lambang perpaduan rakyat. Bendahara sangat bergantung kepada peranan Orang Besar Berempat seperti Orang Kaya Indera Syahbandar, Orang Kaya Indera Maharaja Perba, Orang Kaya Indera Segara Temerloh dan Orang Kaya Indera Pahlawan, Chenor. Orang Besar Berempat akan mengenakan cukai atau kutipan lain apabila keadaan memerlukan. Contohnya, pembesar boleh memungut cukai daripada setiap penduduk di daerah mereka untuk membiayai perbelanjaan ke Pekan bagi tujuan mengadap sultan.[12]

      Pembesar boleh mengenakan cukai terhadap barang yang diimpot dan diekspot di daerah masing-masing. Kadangkala, mereka memegang hak monopoli terhadap barang tertentu yang kemudian dijual kepada rakyat dengan harga yang lebih tinggi.  Orang Besar Berempat juga mengendalikan kes jenayah dan awam.Pada teorinya, hukuman mati hanya boleh dijatuhkan oleh sultan, tetapi secara praktiknya, pembesar berkuasa penuh di daerah mereka. Biasanya semakin jauh daerah itu dari Pekan, semakin kuat kuasa dan kebebasan Orang Besar Berempat. Mereka juga menjadi ahli dalam Majlis Penasihat Istana. Sultan memerlukan mereka dalam perundingan tentang hal-hal negeri yang penting.[13]  

      Orang Besar Berlapan dan Orang Besar Enam Belas mempunyai bidang kuasa yang sama seperti Orang Besar  Berempat; cuma kuasa mereka terhad dalam kutipan cukai, pengadilan dan pentadbiran sahaja. Mereka juga diberi daerah kecil untuk ditadbir.[14]  Terdapat dua orang Pembesar Berlapan yang mempunyai hak kuasa yang sama dengan Orang Besar Berempat. Mereka ialah Orang Kaya Lipis dan Orang Kaya Semantan.[15]

      Satu lagi kumpulan pembesar yang memegang kuasa yang luasdi Pahnag ialah Orang Besa Raja. Mereka biasanya adalah orang kesayangan di istana yang menjadi terkenal semasa peperangan. Contohnya Imam Perang Rasul. Beliau berjuang di pihak sultan semasa Perang Saudara di Pahang dan telah meningkatkan imej pasukan tentera Pahang dalam peperangan tersebut. Oleh sebab jasa tersebut, maka beliau telah dianugerahkan gelaran Orang Kaya Imam Perang Indera Gajah Pahang atau Tok gajah. Tok Gajah juga dikurniakan kawasan Pulau Tawar dan Budu.

    Datuk Bahaman juga merupakan pembesar Pahang yang penting. Beliau merupakan panglima perang yang banyak berjasa kepada sultan Pahang. Beliau telah membantu Bendahara Wan Ahmad dalam tiga siri peperangan iaitu pada tahun 1858, 1860, 1862 serta Perang Kelang di Selangor.Disebabkan kegagahan tersebut, beliau dianugerahkan gelaran Orang Kaya Dato’ Setia Perkasa Pahlawan Semantan. Beliau juga dilantik  sebagai pembesar Temerloh setelah kematian Orang Kaya Indera Segara.[16]

---

[11] Zainuddin , Sejarah Malaysia, (Shah Alam: Fajar Bakti Sdn. Bhd, 2003),27.

[12] Ong Loo Chen, Teks STPM Sejarah, (Bandar Baru Bangi: Penerbitan Pelangi Sdn.Bhd, 2013),10.

[13] Ong  Loo Chen, Teks STPM Sejarah, (Bandar Baru Bangi: Penerbitan Pelangi Sdn.Bhd, 2014),10.

[14] Ruslan Zainuddin dan Abd Sukor Yusuf, Ace Ahead Teks STPM Sejarah Malaysia dan Asia Tenggara (1800-2000,8.

[15] Ong  Loo Chen, Teks STPM Sejarah, (Bandar Baru Bangi: Penerbitan Pelangi Sdn.Bhd, 2014),10.

[16] Ibid,11.

Sistem Pembesar di Johor abad ke-19

oleh -AHMAD BIN YAAKOB

Pembesar di Johor memainkan Peranan penting dalam sistem pemerintahan pada abad ke-19. Pada tahun 1860 dan 1870-an, pembesar Johor dipilih berdasarkan tahap pendidikan, kebolehan, keupayaan, pengalaman, kelayakan, kecekapan, dan keakraban dengan pemerintah.Pembesar Johor dilantik oleh sultan. Baginda akan mempertimbangkan faktor keturunan dalam pelantikan tersebut. Pembesar bertindak sebagai pegawai kerajaan yang diberi gaji, mempunyai tugas khas, dan menjalankan tugas berdasarkan peraturan yang ditetapkan dalam sistem pemerintahan negeri.[8]

      Pada abad ke-19, pegawai-pegawai kerajaan menjalankan tugas dalam sistem birokrasi baharu yang mempunyai sedikit perbezaan dengan sistem pemerintahan Melayu tradisional. Namun, dalam sistem birokrasi ini,pembesar masih di bawah kawalan sultan dan berkhidmat untuk sultan.Sultan yang melantik pembesar negeri. Ini bermakna peranan, kedudukan dan kewibawaan yang ada pada pembesar datang daripada sultan.Ini menyebabkan pembesar sedia berkhidmat untuk sultan.

      Golongan pembesar di Johor terdiri daripada kerabat diraja, iaitu Tengku,Ungku, Raja dan Wan serta golongan Tuan/Dato  yang bukan berdarah raja. Mereka dilantik menjadi ahli Lembaga Penasihat atau Majlis Negeri.Pembesar kanan seperti kerabat diraja, Menteri Besar, dan Setiausaha Negeri sering bermesyuarat dengan sultan, menasihati dan membantu baginda dalam melaksanakan tugas pentadbiran negeri.[9]

Pembesar yang terkemuka di Johor ialah:

1.Dato'Jaafar bin Muhammad merupakan Menteri Besar Johor yang pertama dan bertanggungjawab menjalankan pentadbiran negeri Johor.

2.Dato’ Muhammad Salleh bin Perang dikenali sebagai Dato Bentara Luar. Beliau merancang dan mengawal pembangunan negeri serta merancang Pengurusan kewangan negeri Johor.

3.Dato' Abdul Rahman bin Andak digelar Dato' Seri Amar Diraja menjadi pembantu kepada Menteri Besar. Tugas utama beliau ialah mengawal hubungan Johor dengan British, mengeratkan hubungan Johor dengan pegawai British dan pedagang asing, serta memastikan British tidak menguasai fohor.

4.Dato' Muhammad Ibrahim Munshi digelar Dato' Bentara Dalam dan Bapa Pendidikan Melayu Johor. Beliau merupakan Ketua Jabatan Pendidikan Johor yang pertama pada tahun 1883. Beliau mendirikan banyak sekolah dan mendesak supaya pendidikan diwajibkan kepada semua rakyat  Johor. Beliau dilantik menjadi Timbalan Menteri yang pertama pada tahun 1893.[10]

---

[8] Ong  Loo Chen, Teks STPM Sejarah, (Bandar Baru Bangi: Penerbitan Pelangi Sdn.Bhd, 2014,9.

[9] Ibid,10.

[10] Ong Loo Chen, Teks STPM Sejarah, (Bandar Baru Bangi: Penerbitan Pelangi Sdn.Bhd, 2013,10.

SISTEM PEMBESAR DINEGERI SEMBILAN

oleh- AHMAD BIN YAAKOB

Sistem pemerintahan di Negeri sembilan dibentuk mengikut Adat perpatih.Pada abad ke-18, orang Minangkabau berhijrah dari Sumatera ke Negeri sembilan bersama dengan saudara-mara masing-masing. Mereka hidup secara berkumpulan mengikut hubungan kekeluargaan. Perkataan,Negeri sembilan, bermaksud 'sembilan buah negeri', tetapi telah dipersetujui bahawa gelaran nama ini tidak pernah mengandungi sembilan buah daerah yang khas.

      Berdasarkan Adat Perpatih, Negeri sembilan dibahagikan kepada beberapa daerah atau jajahan yang disebut luhak atau luak. Mengikut tradisinya memang sudah lama wujud empat buah daerah besar dengan setiap satu ditadbir oleh seorang pembesar yang bergelar undang Berempat. Empat buah daerah yang asal ialah Sungai Ujong, Rembau, Jelebu dan Johol. Terdapat beberapa orang pembesar rendah daerah separuh bebas yang berkaitan dengan salah satu daripada empat daerah besar ini. Undang Berempat menjadi ketua bagi setiap luak dan ketua bagi luak-luak yang lain dikenali sebagai Penghulu. Walau bagaimanapun, pihak yang sebenarnya berkuasa di Negeri Sembilan bukanlah Yang Dipertuan Besar, tetapi empat orang Undang tersebut. Undang berhak untuk memilih dan melantik sesiapa sahaja daripada kerabat diraja menjadi Yang Dipertuan Besar. Para pembesar lain di bawah undang dan Penghulu dikenali sebagai Lembaga, Buapak dan Perut. Lembaga merupakan ketua kepada suku-suku anggota masyarakat. Terdapat lebih kurang 12 suku dengan setiap luak biasanya mempunyai empat suku. Lembaga bertanggungiawab ke atas suku-sukunya dalam aspek-aspek yang berkaitan dengan keselamatan dan keamanan, menyelesaikan perbalahan sesama suku, mengawal dan mengadili pembahagian harta pusaka serta menjadi orang perantaraan antara anggota sukunya dengan Undang.[6]

      Suku masyarakat Buapak terdiri daripada kumpulan keluarga yang disebut Perut. Ahli-ahli dalam sesuatu Perut akan memilih seorang ketua yang digelar Buapak. Bilangan Buapak agak ramai dan tugasnya sama dengan Lembaga, tetapi terbatas kepada keluarga yang menjadi anggota sesuatu Perut.Buapak hanya berkuasa dalam kalangan ahli perutnya sahaja. Tugas Buapak ialah menjalankan adat istiadat berkaitan dengan perkahwinan, upacara bercukur rambut, berkhatan dan penceraian.[7] Negeri sembilan terdiri daripada sembilan buah negeri, iaitu sungai Ujong,Rembau, Johol, Jelebu, Jempol, Seri Menanti, Inas, Terachi dan Gunung Pasir.Berikut adalah senarai kawasan atau daerah di Negeri Sembilan yang mempunyai pembesar:

1. SungaiUjong

Dibahagikan kepada dua bahagian, iaitu kawasan pedalaman yang dikuasai oleh Datuk Kelana dan rantau tengah sungai Linggi yang dikuasai oleh Dato' Syahbandar.

2. SungaiLinggi

Daerah kecil yang diambil dari sungai ujong, dikuasai oleh Datuk Muda Linggi.

3. SungaiRayaLukut

Kedua-dua daerah ini dibuka oleh orang Bugis.

4. Rembau

Mempunyai seorang sahaja pembesar daerah, iaitu Undang.

5. Tampin

Sebuah daerah yang diambil dari Rembau dan pembesarnya bergelar Tuanku Besar Tampin'.

6. Inas dan Gemenceh

Dua buah daerah kecil yang diambil dari Johol. Datuk Inas dan Datuk Gemencheh mengakui Undang Johol sebagai ketua besar mereka.

7. Jelebu

Mempunyai seorang pembesar daerah yang bergelar Undang.

---

[6] Ibid,25

[7] Ong Loo Chen, Teks STPM Sejarah, (Bandar Baru Bangi: Penerbitan Pelangi Sdn.Bhd, 2013,12.

SISTEM PEMBESAR DI NEGERI SELANGOR

OLEH- AHMAD BIN YAAKOB

      Jawatan pembesar di Selangor sebelum Raja Lumu dilantik menjadi rajanya yang pertama ialah Penggawa Permatang, Penggawa Tua, Penghulu Aru, Tok Kelang, Dato'Naga, Dato',Menteri dan orang Kaya Kecil. Asalnya mereka ialah pembesar daerah. Walaupun begitu, jawatan ini belum diputuskan secara rasmi semasa British campur tangan di Selangor pada tahun 1874. Malah, tidak ada seorang pun pemegang jawatan ini menguasai sesuatu daerah. Ini disebabkan bilangan penduduk Selangor ketika itu sangat kecil sehinggakan mereka tidak dapat menyokong satu kelas pemerintah yang lebih daripada beberapa cabang dinasti raja (Bugis-Riau).Anggota dinasti ini mengambil alih jawatan pembesar daerah. Tidak ada gelaran diraja bagi jawatan ini, bahkan anak raja terpaksa menggunakan gelaran pembesar. Kedudukan kelima-lima daerah di selangor yang ditadbirkan oleh para pembesar tertentu pada tahun 1870-an adalah seperti berikut:

Bernam

      Dikuasai oleh satu cabang zuriat diraja sekurang-kurangnya selama dua atau tiga generasi. Pembesarnya pada tahun 1870 ialah anak saudara Sultan Abdul Samad (1857-98), iaitu bapanya berkahwin dengan saudara perempuan sultan.

Selangor

Sebuah daerah diraja negeri selangor yang asal dan surtan tidak lagi bersemayam di situ menjelang pertengahan abad ke 19. Sehingga tahun 1820, daerah ini ditadbirkan oleh anak sulung dan waris takhta kerajaan, Raja Muda Musa. Semasa berlaku perang saudara, pemerintahan daerah ini telah bertukar tangan.

Kelang

Ibu negeri diraja bagi negeri serangor. Semasa pemerintahan sultan Muhammad (1826-1857), daerah Kelang ditadbir oleh putera baginda,Raja Sulaiman. setelah Raja Sulaiman meninggal dunia, puteranya Raja Mahadi terah diketepikan oleh SultanAbdul Samad yang menggantikan sultan Muhammad. Daerah ini telah diberi kepada menantu baginda, Raja Abdullah sehingga membawa kepada  perang saudara  di Selangor. Daerah ini juga pernah diberi kepada seorang lagi menantu sultan, Tunku Kudin yang kemudiannya dilantik oleh baginda menjadi ,Wakil Yamtuan,bagi seturuh Selangor.

Langat

Sebuah daerah yang kurang penting berbanding dengan daerah-daerah lain di selangor. Daerah ini ditadbirkan oleh sultan sendiri. Dalam tahun 1862, SultanAbdul samad memberi daerah Langat kepada Tunku Kudin. Tidak rama kemudian, sultan mengambil semula daerah Langat sebagai pertukaran dengan daerah Kelang yang diberikan kepada Tunku Kudin.

Lukut

Sebuah daerah yang kaya dengan bijih timah di Selangor. Pada tahun 1846, daerah ini diberi oleh sultan Muhammad kepada Raja Jumaat kerana perkhidmatan beliau. Apabila Raja Jumaat meninggal dunia, daerah Lukut diserahkan kepada puteranya, Raja Bot. Daerah Lukut kemudiannya diserahkan kepada Negeri Sembilan selepas satu penyusunan sempadan dibuat pada tahun 1880.[5]

---

[5] Ibid,24.

SISTEM PEMBESAR DI PERAK

oleh- AHMAD BIN YAAKOB

Negeri Perak adalah antara negeri Melayu yang mempunyai bilangan pembesar yang ramai. Pada umumnya corak politik di negeri Perak hampir sama dengan negeri Melaka. Namun, perbezaan yang ketara ialah dari segi kedudukan pembesar yang dibahagikan kepada Sistem Pembesar Empat Lipatan. Gelaran pembesar negeri terbahagi kepada empat peringkat, iaitu Orang Besar Empat,Orang Besar Lapan, Orang Besar Enam Belas dan Orang Besar Tiga Puluh Dua.Antara para pembesar ini, Orang Besar Empat adalah pembesar yang paling berkuasa. Mereka terdiri daripada Orang Kaya Bendahara Seri Maharaja,Orang Kaya Besar Maharaja Diraja, Orang Kaya Temenggung Paduka Raja dan Orang Kaya Menteri Paduka Tuan. Jawatan Bendahara suatu ketika pernah dijadikan satu jawatan diraja, iaitu dalam tingkat ketiga selepas Raja Muda dengan gelaran Tuanku Raja Bendahara Wakilus-Sultan Wazirul-Kabir. Nama jawatan tersebut telah dimansuhkan dan kini tarafnya diletakkan dalam susunan Orang Besar Berempat dan dikenali dengan gelaran Orang Kaya Bendahara Seri Maharaja orang Besar Berempat merupakan pemimpin kanan dalam pentadbiran negeri. Mereka berkuasa di daerah masing-masing dan juga dalam pentadbiran kerajaan. Bendahara pernah menjadi pemangku Sultan dan bertanggungjawab

dallm menentukan perlantikan sultan yang baru. Temenggung berkuasa sebagai Ketua Mukim Kota Lama dan orang Kaya Besar bertanggungiawab dalam menyelenggarakan istana. sementara Menteri pula berkuasa penuh di Larut.

ORANG BESAR BERLAPAN

Orang Kaya Balai Maharaja Lela (pembesar daerah Pasir Salak)

Laksamana Orang Kaya (pembesar daerah Durian Sebatang)

Orang Kaya Syahbandar (pembesar daerah di muara Sungai perak)

Panglima Kinta Seri Amarbangsa (pembesar daerah Kinta)

Seri Akar Di Raja (Dato'Sagor) -(pembesar daerah Kampung Gajah)

Panglima Bukit Gantang Seri Amar Diraja -(Jawatan ini kosong semenjak tahun 1871)

Seri Adika Raja- (biasanya dipegang oleh seorang zuriat yang utama dalam daerah paling hulu Sungai perak)

Imam Paduka Tuan -(jawatan agama)

Selepas susunan orang Besar Berempat ialah orang Besar Berlapan. Mereka terdiri daripada orang Kaya Balai Maharaja Lela, Laksamana orang Kaya, orang Kaya syahbandar, Panglima Kinta seri Amarbangsa, seri Akar di Raja (Dato'sagor), Panglima Bukit Gantang seri Amar Diraja, seriAdika Raja dan Imam Paduka Tuan. Semua pembesar berkuasa di daerah masing-masing, kecuali Imam paduka Tuan yang merupakan jawatan satu agama.

Di bawah lapisan Orang Besar Berlapan ialah Orang Besar Enam Belas dan Orang Besar Tiga Puluh Dua. Walaupun tiada senarai tertentu tentang Pembesar Enam Belas dan Pembesar Tiga Puluh Dua, tetapi jawatan ini dikatakan muncul menjelang awal abad ke-20. Pembesar daripada kedua-dua lapisan ini mendapat gelaran daripada pihakyangberkaitan dengan kerabat Orang Besar Berempat dan Orang Besar Berlapan. Mereka turut memainkan perana penting dalam pentadbiran negeri.

      Tradisi negeri Perak menggambarkan kecenderungan teori politik orang Melayu dengan menggunakan gandaan angka empat. Teori ini memerlukan penggandaan angka empat serta sesuatu jawatan yang telah ada sentiasa dikekalkan untuk mencukupkan bilangan yang dikehendaki. Walaupun terdapat banyak jawatan yang diwujudkan mengikut sistem Empat Lipatan ini, iaitu secara keseluruhannya berjumlah 60 jawatan, tetapi pada amalannya hanya terdapat lebih kurang dua belas jawatan pembesar kesemuanya.[4]

      Kesemua pembesar dilantik oleh sultan melalui surat kuasa atau surat tauliah serta pemberian sebilah pedang sebagai lambang jawatan. Ini bermakna, wujud hubungan dua hala antara sultan dengan para pembesar.Sultan melantik para pembesar negeri, manakala para pembesar negeri pula berkuasa untuk melantik sultan. Selain itu, para pembesar di Perak mempunyai pengaruh yang kuat dalam menentukan perlantikan seseorang bakal sultan. Mereka boleh mengenepikan mana-mana bakal sultan yang tidak disukai. Misalnya pada tahun 1871, RajaYusuf gagal menjadi sultan kerana baginda telah gagal mendapat sokongan dan diketepikan oleh para pembesar.

      Apabila seseorang pembesar diberi surat tauliah bermakna mereka berkuasa untuk mentadbirkan daerah masing-masing, menjalankan kuasa perundangan, pertahanan dan memungUt cukai. Selain itu, mereka juga bertanggungjawab terhadap adat istiadat dan dibantu oleh beberapa orang timbalan dalam menjalankan tugas harian masing-masing.

SEJARAH MALAYSIA

OLEH - AHMAD BIN YAAKOB
1.1.2 Pembesar

a)konsep pembesar.

      Istilah pembesar merujuk kepada mereka yang dilantik oleh raja untuk memegang sesuatu jawatan dalam pentadbiran kerajaan dengan diberi tugas-tugas tertentu untuk dilaksanakan. Perlantikan ini bertujuan bagi mewujudkan satu sistem pentadbiran yang teratur serta menjamin keselamatan dan kemakmuran negeri secara berterusan. Sistem pembesar adalah sebahagian daripada struktur pemerintahan yang terdapat di Negeri-negeri Melayu. Sistem ini digubal berasaskan Sistem Pembesar Empat Lipatan pada zaman kerajaan Melayu Melaka. Sistem Pembesar Empat Lipatan diikuti oleh hampir semua negeri di Tanah Melayu, kecuali Negeri Sembilan. Meskipun begitu, gelaran pembesar yang digunakan berbeza antara negeri dengan negeri yang lain.[1]

Hierarki pembesar di Tanah Melayu pada ke-19.

      Pada umumnya, negeri-negeri Melayu mengamalkan sistem pembesar yang berasaskan Sistem Pembesar Empat Lipatan. Pembesar Empat dibantu oleh Pembesar Lapan . Manakala Pembesar lapan dibantu oleh Pembesar Enam Belas dan Pembesar Tiga Puluh Dua.[2]Sistem ini diwarisi daripada  pemerintahan Kesultanan Melayu Melaka, bukan sahaja mempunyai persamaan dari segi struktur politiknya, tetapi juga termasuk gelaran jawatan pembesar. Negeri-negeri seperti Johor, Perak, Pahang dan Kedah derigan jelas mengikut Sistem Pembesar Empat Lipatan seperti yang diamalkan di Melaka.

       Sementara itu di negeri-negeri lain, sistem pembesarnya tidak banyak berbeza dengan sistem yang diamalkan di Melaka, kecuali dari segi gelaran pembesar-pembesarnya sahaja. Sebelum wujudnya sistem beraja dan institusi kesultanan, di negeri Kedah, misalnya terdapat dua orang pembesar yang bergelar Tun Dermadewa dan Tun Perkasa. Berdasarkan sistem beraja, gelaran pembesar yang biasanya digunakan ialah Bendahara, Laksamana, Temenggung,Maharaja Lela, Menteri, Seri Raja dan Seri Dewa. Bendahara merupakan pegawai yang utama dalam struktur politik negeri Kedah. Walaupun begitu, tidak semua negeri-negeri di Tanah Melayu mempunyai sistem pembesar yang sama.[3]

SISTEM PEMBESAR DI PERAK

Negeri Perak adalah antara negeri Melayu yang mempunyai bilangan pembesar yang ramai. Pada umumnya corak politik di negeri Perak hampir sama dengannegeri Melaka. Namun, perbezaan yang ketara ialah dari segi kedudukan pembesar yang dibahagikan kepada Sistem Pembesar Empat Lipatan. Gelaran pembesarnegeri terbahagi kepada empat peringkat, iaitu Orang Besar Empat,Orang Besar Lapan, Orang Besar Enam Belas dan Orang Besar Tiga Puluh Dua.Antara para pembesar ini, Orang Besar Empat adalah pembesar yang paling berkuasa. Mereka terdiri daripada Orang Kaya Bendahara Seri Maharaja,Orang Kaya Besar Maharaja Diraja, Orang Kaya Temenggung Paduka Raja dan Orang Kaya Menteri Paduka Tuan. Jawatan Bendahara suatu ketika pernah dijadikan satu jawatan diraja, iaitu dalam tingkat ketiga selepas Raja Muda dengan gelaran Tuanku Raja Bendahara Wakilus-Sultan Wazirul-Kabir. Nama jawatan tersebut telah

---

[1]Ruslan Zainuddin dan Abd Sukor Yusuf, Ace Ahead Teks STPM Sejarah Malaysia dan Asia Tenggara (1800-2000), (Shah Alam: Oxford Fajar Sdn. Bhd.,2014),5.

[2] Ibid.,7.

[3] Ruslan Zainuddin , Sejarah Malaysia, (Shah Alam: Fajar Bakti Sdn. Bhd, 2003),21.